In 1992 vluchten 250.000 etnisch Georgiërs uit de Georgische deelrepubliek Abchazië. Vele stierven tijdens de vlucht. Ze zochten vooral onderdak in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië. Vele hotels, waarin tijdens de Sowjetperiode Russische toeristen en partijbonzen logeerden, stonden na de Georgische onafhankelijkheid leeg en verloederde snel. In één van die hotels vond de familie Gobejishili, die in de documentaire gevolgd wordt, onderdak. Het ‘Het Gulden Vlies’ hotel aan het meer van Tblisi. De familie  bestaat uit: Rima (31), haar man Murmani (33) en zijn oude moeder (inmiddels overleden), Babushka (59, Rima’s moeder), Nodari (39, de neef van Babushka), Badri (35, de broer van Rima) en Maiko (10, dochter van Rima en Murmani). Ze zijn gevlucht uit Soechoemi, de hoofdstad van Abchazië. Rima was verpleegster en haar man boer. Ze woonden in een prachtig huis aan de Zwarte Zee kust. In een heerlijk klimaat. Kortom een goed leven. In het vluchtelingenhotel in Tbilisi daarentegen moeten ze het doen met een klein kamertje. En in de winter is het erg koud, het lekt tijdens de vele regens. De meeste mensen in het hotel komen uit hun straat in Soechoemi. In 1999 begon de maker te familie te volgen. In 2004 en 2013 keert hij terug. Hij zal dat in 2018 voor de laatste keer doen.

In de documentaire:                                                                                                                                                             In 1999 bezoekt de maker samen met Lydia Hoogstraaten en Hans Visser van de Pauluskerk de familie Gobejishvili in het zwaar verloederde hotel. Ze hebben bijna niks, een beetje geld om meel te kopen, brood te bakken. De mannen, Murmani, Nodari en Badri zijn illegaal een stukje grond voor het hotel gaan bebouwen. Tomaten, groente, later koeien. Alle vluchtelingen in het hotel krijgen wat geld van de Rotterdamse Pauluskerk voor aanschaf van lakens, olie. Louter om te overleven. De meeste mensen in het hotel kennen elkaar, komen uit dezelfde straat in Soechoemi. Dochter Maiko gaat elke dag naar school in Tbilisi, ze wil later ‘engels’ studeren. Omdat Maiko één van de weinige kinderen is in het hotel, wordt ze opgevoed door veel van haar vroegere buren uit Soechoemi. Veel vluchtelingen zijn nog getraumatiseerd door de etnische zuivering in hun vroegere geboortestad. De toenmalige president Shevardnadze doet weinig voor de vluchtelingen, ondanks zijn beloften.

Het is 2004. Maiko heeft haar droom, engels studeren, laten varen. Ze wil geld verdienen, een baan zoeken, maar dat lukt maar moeilijk. Ze zit veel thuis. Babushka heeft het stukje grond stiekem uitgebreid, ze er nu woont met Nodari. Murmani probeert wat geld te verdienen met zijn koeien. Er is meer groente, kippen en aardappelen die de mannen proberen te verhandelen. Wijn wordt geproduceerd voor eigen gebruik. Ze klagen dat de regering Saakasvjili niets voor hun doet. Hij heeft wel een groot paleis voor zichzelf en zijn Nederlandse vrouw Sandra neergezet.

In 2013 is Maiko getrouwd met Zura en heeft inmiddels 2 zoontjes: Giorgi (7), David (6). Maiko woont nu in een flatje in Tbilisi, ze werken allebei. Rima let ‘s middags op de kinderen en de moeder van Murmani logeert ook regelmatig bij haar klein-kleinkinderen. Rima en Murmani leven momenteel van het inkomen van Maiko en Zura, en het stukje grond. In het hotel zijn in de loop der jaren veel kinderen geboren, overal hoor je ze spelen en ruzie maken. Veel kinderen van de oorspronkelijke vluchtelingen trouwen met met elkaar en blijven in het hotel wonen. Er zijn verkiezingen, de familie hoopt dat de corrupte president Saakasjvili afgezet wordt. De hele familie juicht bij de televisie als zijn opponent, Giorgi Margelasjvili, wint. Het geeft hoop voor de toekomst. Maar sinds de inval van het Russische leger in Georgië in 2008, zit de schrik er weer goed in. De hele familie eet elke dag in het huisje voor het hotel van Babushka. Met volop eigen geproduceerde wijn.

Dit jaar zal de maker weer de familie bezoeken. Maiko heeft een dochter erbij en de moeder van Murmani is inmiddels overleden. Babushka wordt erg oud, het zal met haar ook niet lang duren. Hoe moet het dan met de zwak begaafde Nodari? Er wordt in het hotel veel gedronken, veel ruzies en vechtpartijen zijn aan de orde van de dag. Iedereen is ouder geworden, het is Rima, Murmani en Babushka aan te zien.

Het is een film over vluchtelingen, die ondanks hun heimwee naar hun vroegere omgeving, een nieuw leven proberen op te zetten. Ze blijven bij elkaar, in het hotel. De meeste kinderen trouwen met elkaar in het hotel, enkele ‘vliegen uit’. Er is weinig veranderd in die 24 jaar dat ze ‘hun’ Abchazië hebben verlaten. Het hotel ziet er nog precies zo uit, ook dezelfde buren uit die vroegere straat in Soechoemi. Alleen zijn ze zelf veel ouder geworden. Een illusie armer, namelijk een goed bestaan in Tbilisi opbouwen. Ze hebben hun hoop gevestigd op hun kinderen en klein kinderen. Zoals Maiko?

4 generaties van de familie Gobejishvili, 2013

Murmani en zijn inmiddels overleden moeder, 2013

Babushka in haar huisje, 2013

Rima (l), Babushka (m) en Murmani (r), 2013

Igor Malitski, 94 jaar, afkomstig uit Charkov, Oost Oekraïne en overlevende van Auschwitz. Voor het eerst ontmoet ik hem in Merseburg, nabij Leipzig in 2016. Er verschijnt een springlevende man, zijn ogen schitteren. Zijn borst vol met medailles. Ik beschouw hem als iemand die de hel heeft gezien, iemand van een andere planeet. Igor vertelt uitvoerig over het kampleven in Auschwitz 1 en over zijn ultieme drang te overleven. “Zonder die drang was je verloren, je kon het zo aan iemands ogen zien, die gingen naar binnen staan, dof”. En hij vertelt over zijn ‘kongsies’ met andere gevangenen: hoe te zorgen dat je achter in de rij stond bij het soep uitdelen, de beste soep zat immers onderin de ketel. Of om te zorgen dat je in de ziekenboeg terechtkwam, dat scheelde weer iets van de beestachtige behandeling. En natuurlijk vooral ‘niet opvallen’. Er was natuurlijk geen sprake van ‘liefde’. Hoogstens een schouderklopje van een kapo (een gevangene die een soort opzichter, voorman was voor een ploeg gevangenen). Hij vertelt dat de mens volledig was ontdaan van opsmuk, daar was niets meer van over, het maakte niets uit wat je vroeger voorstelde. De volledig naakte mens, overgeleverd aan de willekeur van anderen.

Begin januari 1945 werd Igor per trein getransporteerd naar Mauthausen, het gevreesde ‘doodskamp’. Op 2 februari 1945 was hij één van de ongeveer 500 Sowjet gevangenis die ontsnapten uit het kamp. Uiteindelijk hebben 11 daarvan, waaronder Igor, het einde van de oorlog gehaald.

Hij werd opgepikt door een Russische tank, ingelijfd in het Sowjet leger en naar het front met Japan gestuurd.  Na de bevrijding heeft Igor nog 6 jaar in het Sovjetleger gediend. Hij ging daarna ‘techniek’ studeren, en is leraar geworden aan een technische school in Charkov. De laatste jaren geeft hij advies aan de Oekraïnse artillerie aan het front met de Russisch gezinde separatisten en moedigt ze aan.

Igor: “Mijn leven is begonnen in de oorlog en eindigt in oorlog, de cirkel is rond”.

In de film zullen we, op het eerste gezicht, een oude, vermoeide man zien. In zijn flatje, op de hoogste verdieping, zonder lift. Zijn woning is een museum, overal oude foto’s, onderscheidingen aan de muur. Igor  tuurt naar het computerscherm, het is zijn ‘lijntje’ naar de buitenwereld. Langzaam ontrafelt Igor zijn verleden, voor een deel ‘het verleden van de Oekraïne’, aan de kijker. We zien Igor zijn dagelijkse leven, met veel moeite de trap naar beneden voor boodschappen, naar de dokter. Igor met oude vrienden uit het kamp voorlichting geven over zijn oorlogsverleden aan studenten. Soldaten aan het front motiveren ‘vol te houden’. En fanatiek tot in de late avond met veteranen over de huidige politiek discussiëren.

Het is voor de buitenwereld een ‘oorlogsheld’, maar in zijn armoedige flatje ‘een oude eenzame man’.

Igor: “laten ze in plaats van mij onderscheidingen op te spelden, wat geld geven”.

Igor Malitski

Igor discussing with army veterans

Igor Malitski, 94 years old, from Charkov , East Ukraine and survivor from Auschwitz. For the first time I meet him in Merseburg near Leipzig in Germany in 2016. A energetic man appears, with sparkled eyes. His chest full of medals. I regard him as someone who has seen hell, someone from another planet. Igor talks extensively about the camp life in Auschwitz 1 and about his ultimate urge to survive. Igor: “Without that urge you were lost, you could see it in someone’s eyes, they went inside, dull”. He talks with other prisoners: how to make sure you were in line for the soup, the best soup was at the bottom of the kettle. Or to make sure you ended up in the ward. That saved something in the beastly treatment. And of course especially ‘not stand out’. There was no question of ‘love’. At most a pat on the back by a kapo (a prisoner who was a kind of overseer, foreman for a team of prisoners). Igor says that the human being was completely stripped of embellishment, there was nothing left, it did not matter what your status was before the war. The completely naked man, at the mercy of others.

Early January 1945 Igor was transported by train to Mauthausen, the most feared ‘death camp’. On February 2nd 1945, he was one of about 500 Soviet prisoners who escaped from the camp. In the end, 11 of them, including Igor, have reached the end of the war.

He was picked up by a Russian tank, incorporated into the Soviet army and sent to the front with Japan. After the liberation, Igor served for another 6 years in the Soviet army. He then went on to study ‘technology’, and became a teacher at a technical school in Charkov. In recent years he gives advice to the Ukrainian artillery at the front with the Russian-minded separatists and encourages them.

Igor: “My life started in war and ends in war, the circle is complete”.

In the film we will see, at first glance, an old, tired man. In his apartment, on the top floor, without a lift. His house is a museum, old photographs everywhere, decorations on the wall. Igor peers at the computer screen, it is his ‘line’ to the outside world. Slowly Igor unravels to the viewer his past, a part is ‘history of the Ukraine’. We see Igor’s daily life, with a lot of difficulty going down the stairs for messages, to the doctor. Igor and his old camp friends give presentations about their war experiences to students. Igor motivate the soldiers at the front to ‘persevere’. And finally with veterans fanatically discussing current politics until late in the evening

Igor: “Instead of pining up awards, give some money”.

It is for the outside world a ‘war-hero’, but in his shabby flat ‘an old lonely man’……..

Ik hoop en verwacht de film begin 2019 op te kunnen leveren.

I hope and expect to deliver the film in early 2019.