Om 9 uur in de ochtend: Café Post, Menen, België

Gisteren had ik een afspraak om 11.00 in een kroeg in het stadje Menen in België, nabij Kortrijk en Lille. Ik was er al om 9 uur en wat doe je dan? Een kopje koffie in een kroeg die dan al open is, en dat was café Post. Meestal is zo’n café een stek voor de lokale zuiplappen, en meestal hubben ze van het ene zuipcafé naar de andere in de vroege morgen. Er zijn er vaak maar een paar in een klein stadje. Ik kom binnen en bestel een kop koffie. Een paar mannen zitten aan de koffie en ‘vroeg-bier’. Een zwart-witte, wanhopige Hazes naast een pak soep en worsten aan de muur. Wat kan een mens gelukkiger maken, dan met ‘I’am a dreamer’ van Neil Young, kamerplantjes voor de ramen, Hazes aan de muur, en een schoolgaande jeugd in de regen? Niets dus, het opperste geluk.

De klanten praten wat over de vermaledijde politiek, hun werkelijkheid, misschien ook niet zo’n slechte. Ik moet 2 uur overbruggen en heb dus wat kranten meegenomen. Lees een artikel van Remco Andersen, een oorlogen correspondent. Hij houdt het na 5 jaar ‘oorlog-zien’ in het Midden Oosten voor gezien. Ik kan het me voorstellen. Hij ziet het somber in daar. Kan ik me ook nog voorstellen. Allerlei religieuze, etnische groeperingen slachten elkaar af. Het koloniale westen is daar ook debet aan – zonder de schuldige aan te willen wijzen – die trokken de grenzen van hun voormalige koloniën dwars door religieuze, tribale en etnische gemeenschappen. Waardoor ‘kunstmatige’ landen ontstonden. En na het recente gedwongen vertrek van dictators in het Midden Oosten, die regelmatig hun eigen stam en/of religieuze gemeenschap economisch en politiek voortrokken, is het tijd voor wraak. Wraak op het regime, de andersgelovige. Met als voorlopig ‘hoogtepunt’ IS, soennieten die lang economisch en politiek achtergesteld zijn bij de sjiieten. Er wordt in het artikel een somber beeld geschapen, de slachtpartijen zullen nog lang doorgaan, de vluchtelingen naar Europa zullen blijven toestromen en jiadisten zullen voorlopig aanslagen blijven plegen, ook in Europa. Het is heel andere werkelijkheid dan die in café Post. Daar ligt niet eens een krant en al gelukkig helemaal geen televisie. Het leven van de slachtoffers, de kinderen die bedelen op straten in Syrië, ziet er heel anders uit dan de klanten hier aan de toog. Ook dat van mij. Ieder mens heeft een andere realiteit, logisch, raar en vooral onrechtvaardig.

Dan lees ik over het vertrek van de directeur van het NIOD. Voor Lou de Jong waren er in de Tweede Wereldoorlog 2 menssoorten in Nederland: ‘goed’ en ‘fout’. Na zijn vertrek kwamen er grijstinten bij en daarna kwamen ‘ze’ erachter dat de Nederlandse bevolking vooral ‘bang’ was voor de bezetter. Logisch, lijkt me, mijn moeder van 89 verteld me dat al ‘eeuwen’. Maar de vertrekkende mevrouw van het NIOD is vooral geïnteresseerd in ‘de verzetshelden’. Tja, moeilijk, wat is een held? Wat verstaan we daar onder? Voor de één zijn bijvoorbeeld Hannie Schaft en Jan Bonekamp helden, voor de ander schietgrage, domme mensen. Ieder zijn waarheid. Met het maken van mijn film ‘Oorlog tot in het graf’, merk ik dat verzetsmensen toch niet altijd de grote helden waren. De aanleiding van de razzia in Velsen Noord en Beverwijk op 16 april 1944, waren een drietal aanslagen op onbelangrijke Nazi aanhangers door o.a. Hannie Schaft. Het gevolg was dat rond de 70 opgepakte mannen in de Duitse kampen omkwamen. De wereld zit ingewikkeld in elkaar, voor de één een held(in), voor de ander een idioot. De razzia slachtoffers werden direct na de oorlog gezien als halve collaborateurs, en zijn nooit officieel erkend. Vele slachtoffers hebben dat geestelijk niet kunnen verwerken en zijn gefrustreerd overleden. En kritiek op het verzet, was niet vloeken in de kerk, maar een ernstige doodzonde. Pas is een slachtoffer van de razzia overleden, een man van 94. Ik heb hem een jaar geleden gefilmd. Hij zag de film van de kampen steeds weer in zijn geest voorbij komen, en kon het niet meer aan.  Euthanasie heeft hij kunnen plegen. Hij sprak tegen mij en de camera destijds: “mijn droom van ‘nooit meer oorlog’ is niet uitgekomen, de mens zal altijd oorlog blijven voeren”. Over dat laatste ‘is oorlog eigen aan de mens’ zijn wetenschappers het nog niet eens.

Het loopt tegen 11 uur, de man rechts aan de tap met zijn biertje zit er als laatste. Mooie mensen zijn het, de zwart-witte André kijkt erop toe. Ik ga weg, naar mijn afspraak.

Als laatste nog iets heel anders: ik ben al lang van plan een fotoboek te maken van mijn werk. Ik fotografeer al zo’n 45 jaar, heb tienduizenden – vooral zwart-wit – negatieven, en ontelbare digitale foto’s.  Mijn ‘cv fotografie’ bestaat uit 2 fototentoonstellingen, een paar jaar geleden in De Melkweg in Amsterdam. En behoorlijk wat foto’s in de krant. Fotografie is mijn 2de liefde, of eigenlijk mijn 1ste liefde, maar verdien er weinig mee. Het fotoboek wil ik als werktitel ‘EEN REALITEIT, IN ZWART WIT EN KLEUR’ meegeven, in het engels, gedrukt. Het moet er echt professioneel uitzien, foto’s op mooi papier, rond de 200 pagina’s, etc. De prijs zal tussen de 25-en 50 euro worden. Ik wil het over een jaar laten verschijnen, misschien geef ik het zelf uit, of via een uitgever. Nu zou ik van de lezer willen weten of hij/zij eventueel geïnteresseerd is in een aankoop en dan een mailtje wil sturen aan roydames@gmail.com, via de blog van www.roydames.nl, Facebook of Linked In. Ook misschien suggesties voor een goede, maar goedkope drukker. Bedankt alvast.

Nu meehelpen met koken. Mijn lieve vriendin als ik daarmee wil beginnen: “wat een onzin, dat geschrijf, heb je niets anders te doen”. Tja, goede vraag, ik denk het niet.