Igor Malitski, 94 jaar, afkomstig uit Charkov, Oost Oekraïne en overlevende van Auschwitz. Voor het eerst ontmoet ik hem in Merseburg, nabij Leipzig in 2016. Er verschijnt een springlevende man, zijn ogen schitteren. Zijn borst vol met medailles. Ik beschouw hem als iemand die de hel heeft gezien, iemand van een andere planeet. Igor vertelt uitvoerig over het kampleven in Auschwitz 1 en over zijn ultieme drang te overleven. “Zonder die drang was je verloren, je kon het zo aan iemands ogen zien, die gingen naar binnen staan, dof”. En hij vertelt over zijn ‘kongsies’ met andere gevangenen: hoe te zorgen dat je achter in de rij stond bij het soep uitdelen, de beste soep zat immers onderin de ketel. Of om te zorgen dat je in de ziekenboeg terechtkwam, dat scheelde weer iets van de beestachtige behandeling. En natuurlijk vooral ‘niet opvallen’. Er was natuurlijk geen sprake van ‘liefde’. Hoogstens een schouderklopje van een kapo (een gevangene die een soort opzichter, voorman was voor een ploeg gevangenen). Hij vertelt dat de mens volledig was ontdaan van opsmuk, daar was niets meer van over, het maakte niets uit wat je vroeger voorstelde. De volledig naakte mens, overgeleverd aan de willekeur van anderen.
Begin januari 1945 werd Igor per trein getransporteerd naar Mauthausen, het gevreesde ‘doodskamp’. Op 2 februari 1945 was hij één van de ongeveer 500 Sowjet gevangenis die ontsnapten uit het kamp. Uiteindelijk hebben 11 daarvan, waaronder Igor, het einde van de oorlog gehaald.
Hij werd opgepikt door een Russische tank, ingelijfd in het Sowjet leger en naar het front met Japan gestuurd. Na de bevrijding heeft Igor nog 6 jaar in het Sovjetleger gediend. Hij ging daarna ’techniek’ studeren, en is leraar geworden aan een technische school in Charkov. De laatste jaren geeft hij advies aan de Oekraïnse artillerie aan het front met de Russisch gezinde separatisten en moedigt ze aan.
Igor: “Mijn leven is begonnen in de oorlog en eindigt in oorlog, de cirkel is rond”.
In de film zullen we, op het eerste gezicht, een oude, vermoeide man zien. In zijn flatje, op de hoogste verdieping, zonder lift. Zijn woning is een museum, overal oude foto’s, onderscheidingen aan de muur. Igor tuurt naar het computerscherm, het is zijn ‘lijntje’ naar de buitenwereld. Langzaam ontrafelt Igor zijn verleden, voor een deel ‘het verleden van de Oekraïne’, aan de kijker. We zien Igor zijn dagelijkse leven, met veel moeite de trap naar beneden voor boodschappen, naar de dokter. Igor met oude vrienden uit het kamp voorlichting geven over zijn oorlogsverleden aan studenten. Soldaten aan het front motiveren ‘vol te houden’. En fanatiek tot in de late avond met veteranen over de huidige politiek discussiëren.
Het is voor de buitenwereld een ‘oorlogsheld’, maar in zijn armoedige flatje ‘een oude eenzame man’.
Igor: “laten ze in plaats van mij onderscheidingen op te spelden, wat geld geven”.
Igor Malitski, 94 years old, from Charkov , East Ukraine and survivor from Auschwitz. For the first time I meet him in Merseburg near Leipzig in Germany in 2016. A energetic man appears, with sparkled eyes. His chest full of medals. I regard him as someone who has seen hell, someone from another planet. Igor talks extensively about the camp life in Auschwitz 1 and about his ultimate urge to survive. Igor: “Without that urge you were lost, you could see it in someone’s eyes, they went inside, dull”. He talks with other prisoners: how to make sure you were in line for the soup, the best soup was at the bottom of the kettle. Or to make sure you ended up in the ward. That saved something in the beastly treatment. And of course especially ‘not stand out’. There was no question of ‘love’. At most a pat on the back by a kapo (a prisoner who was a kind of overseer, foreman for a team of prisoners). Igor says that the human being was completely stripped of embellishment, there was nothing left, it did not matter what your status was before the war. The completely naked man, at the mercy of others.
Early January 1945 Igor was transported by train to Mauthausen, the most feared ‘death camp’. On February 2nd 1945, he was one of about 500 Soviet prisoners who escaped from the camp. In the end, 11 of them, including Igor, have reached the end of the war.
He was picked up by a Russian tank, incorporated into the Soviet army and sent to the front with Japan. After the liberation, Igor served for another 6 years in the Soviet army. He then went on to study ’technology’, and became a teacher at a technical school in Charkov. In recent years he gives advice to the Ukrainian artillery at the front with the Russian-minded separatists and encourages them.
Igor: “My life started in war and ends in war, the circle is complete”.
In the film we will see, at first glance, an old, tired man. In his apartment, on the top floor, without a lift. His house is a museum, old photographs everywhere, decorations on the wall. Igor peers at the computer screen, it is his ‘line’ to the outside world. Slowly Igor unravels to the viewer his past, a part is ‘history of the Ukraine’. We see Igor’s daily life, with a lot of difficulty going down the stairs for messages, to the doctor. Igor and his old camp friends give presentations about their war experiences to students. Igor motivate the soldiers at the front to ‘persevere’. And finally with veterans fanatically discussing current politics until late in the evening
Igor: “Instead of pining up awards, give some money”.
It is for the outside world a ‘war-hero’, but in his shabby flat ‘an old lonely man’……..
Ik hoop en verwacht de film begin 2019 op te kunnen leveren.
I hope and expect to deliver the film in early 2019.